TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU IPARD KIRSAL KALKINMA DESTEKLERİ

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu, Katılım Öncesi Mali Yardım
Aracının (IPA) kırsal kalkınma bileşeni olan IPARD Programı kapsamında ülkemize tahsis
edilen fonları, 2011 yılından bu yana 42 ilimizde başarılı bir şekilde kullandırmaktadır.
IPARD Programı, kırsal alanlarımızdaki insanlarımızın hayallerine ve hayatlarına
dokunan bir “kırsal kalkınma hamlesi” ve “marka” haline gelmiştir. Bu yönleriyle IPARD
destekleri, girişimcilerimize yeni yatırım alanları ve vizyoner bir bakış açısı kazandırırken,
aynı zamanda ülkemizdeki diğer destek programları için örnek teşkil ederek, bu programların
da destek portföylerini çeşitlendirmelerine katkı sağlamıştır.
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından hayvansal üretimin
desteklenmesi amacıyla süt, et yumurta üreten işletmelerin modernizasyonu ve AB
Standartlarına ulaştırılması için, 500 bin avroya kadar uygun harcama tutarı olan projelere,
%60-70 oranında hibe desteği verilmektedir. Bu kapsamda yüzlerce büyükbaş, küçükbaş
hayvancılık tesisi, kanatlı hayvan yetiştiriciliği tesisi yatırımları yapılarak ülke
hayvancılığının hizmetine sunulmuştur. TKDK tarafından verilen destekler sadece parasal
anlam ifade etmekle kalmamakta, kalite standartlarını da yükselten bir nitelik taşımaktadır.
Örneğin, süt üreten işletmelerin kuruluşuna ve modernizasyonuna destek sağlanırken; modern
süt sağım sistemleri, süt soğutma ve depolama tankerlerinin yanı sıra süt toplama araçlarının
alımına ve süt toplama merkezlerinin kuruluşuna da hibe destekleri verilmiştir. Bu sayede, süt
zayiatını ortadan kaldırarak hijyenik koşullarda üretime ve dağıtıma imkan sağlanmış ve
üreticilerimizin gelirlerinin artırılmasına katkı sağlanmıştır.
Tarım ve gıda ürünlerinden et ve süt ürünleri, meyve ve sebze ile su ürünlerinin
işlenmesi ve pazarlanmasına ilişkin işletmelerde, 3 milyon avroya kadar uygun harcaması
olan projelere, %50-60 hibe desteği verilmektedir. Örneğin, bu başlık altındaki
desteklemelerle soğuk hava depolarının yapımı desteklenmiş ve bu tesislere frigorifik araç
alımları için hibe desteği sağlanmıştır. Bu sayede, üreticilerimiz tarafından üretilen meyve ve
sebzeler arz güvenliği içerisinde en az fire ve kayıp ile ekonomik değerini korur hale
gelmiştir. Yine birçok süt ürünü (peynir, yoğurt, tereyağı vb.) tesisleri, et ürünü kesimhaneleri
ve üretim tesisleri işletmeye alınarak, ülkemizin gıda üretim arzına önemli katkılar
sağlanmıştır. Gıda ürünlerinin katma değerini artıran, üretim kayıplarını azaltan sistemler
desteklenerek yatırımcıların son teknolojiye erişimlerine imkân sağlanmıştır.
IPARD Programı kapsamında destek verilen bir diğer alan ise, kırsal alanlarda çiftlik
faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik yatırımlardır. Bu kapsamda sunulan projelere ise 500
bin avroya kadar %55-65 oranlarında hibe desteği verilmektedir.
Kurumun dokumacılık alanından, çini işlemeciliğine, cam ve ahşap işlemeciliğinden,
geleneksel el sanatlarına kadar birçok mesleğin yaşatılmasına katkı sağladığı, ayrıca bu
sektörlerin nesiller boyunca yaşatılmasına vesile olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Ayrıca
IPARD Programı’nın bu alanlardaki destekleri ile kırsal alanlarımıza yeni istihdam alanları
oluşturulmakta, kadın ve genç girişimcilerimiz için yeni iş fırsatları sağlanmaktadır.
IPARD II Programı kapsamında ülkemize kazandırılan ve AB aday ülkeleri arasında
sadece ülkemizde uygulanan yeni bir destek alanı ise LEADER olmuştur. LEADER destekleri
ile kırsalda yaşayan insanların yörelerinin sorunlarını ve çözüm yollarını kendilerinin
belirlemeleri sağlanarak, söz konusu sorunların çözümüne yönelik faaliyetler

gerçekleştirilmektedir. TKDK, bu faaliyetleri destekleyerek sorunların çözümünde önemli
katkılar sağlamaktadır.
Öte yandan kadın iş gücünün ülke ekonomisine daha fazla katılımı için TKDK`nın
çeşitli uygulamaları bulunmaktadır. IPARD desteklerinde proje seçimindeki puanlama
aşamasında; işleme ve pazarlama yatırımları için ek 5 puan, hayvancılık yatırımları için ek 10
puan, çiftlik faaliyetleri yatırımları için ek 15 puan; vermek suretiyle kadın yatırımcılarımızın
projelerinin ön sıralara çıkması sağlanmaktadır. Tarımsal üretimin ve kırsal hayatın
sürekliliğinin sağlanması için, kadın yatırımcılarımıza IPARD Programı kapsamında hayata
geçirdikleri 5.1 milyar TL toplam yatırım tutarı olan 4 bin 910 proje için, 3 milyar TL hibe
desteği sağlanmıştır.
IPARD kapsamında genç çiftçiler için; 40 yaşın altında olması durumunda; Tarımsal
İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar tedbirinde; destek oranı %5
artırılmaktadır. Ayrıca Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme tedbiri
kapsamında proje sahibi 40 yaşının altındaysa IPARD sıralama kriterlerinden 15 puan
verilmektedir.
TKDK, küresel çapta yaşanan tüm olumsuz koşullara rağmen IPARD Programı`nda
son 3 yılda hızını arttırarak, birçok yatırım sayesinde üretim ve istihdama ciddi katkı
sağlamıştır. Son 3 yılda toplam yatırım tutarı 7,9 milyar TL, toplam hibe tutarı 4,8 milyar TL
olan 7 bin 506 adet proje ile sözleşme imzalanmıştır. Ayrıca Avrupa Komisyonu ile yapılan
müzakereler sonucunda yatırımcıların önünü açacak yeni önlemler 2020-2022 yılları arasında
uygulamaya konulmuştur.
Program modifikasyonları ile hayvansal ürünlerin üretimi ve tarım ve balıkçılık
ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması sektörlerinde hibe oranı artışları yapılmıştır.
Başvuru çağrısı son kapanış tarihi ile hibe desteği kararının alındığı tarihler arasındaki
enflasyon ve kur artışlarına bağlı fiyat dalgalanmalarına karşı, tedbirin üst sınırını
geçmeyecek şekilde fiyat farkı ödemesi uygulamasına başlanmıştır.
TKDK`ya projesini sunan yatırımcılara, finansman ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla
hibeye esas tutarın %50’sine kadar, avans ödemesi uygulaması başlatılmıştır.
Diğer yandan TKDK tarafından uygulanan prosedürler ve hayata geçirilen projeler
Avrupa Komisyonu tarafından yakından takip edilmekte olup; her yıl yayınlanan ve ülkemizin
adaylık sürecinde ki tüm faaliyetlerinin değerlendirildiği “İlerleme Raporlarında” da IPARD
yapısından ve TKDK`dan övgüyle bahsedilmektedir.
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu`nun IPARD Programı kapsamında
verdiği hibeler sayesinde ülkemizin her yöresinde AB standartlarında hijyen kurallarına
uygun üretim yapan yüzlerce işletme kurulmuştur.
Bugüne kadar IPARD Programı destekleri ile toplam yatırım tutarı 25 milyar
TL, toplam hibe tutarı 12,5 milyar TL olan 23 bin 233 adet proje ile sözleşme
imzalanmıştır. İşlemleri tamamlanan 21.525 projeye 8,7 milyar TL destek ödemesi
yapılmış, bu hibeler sayesinde 16,3 milyar TL yatırım yapılmış ve toplamda 87 bin yeni
istihdam sağlanmıştır.
IPARD destekleri ile sürdürülebilir, rekabet gücü yüksek, en yeni teknolojileri
kullanan ve projeksiyonu olan işletmelerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Bu işletmeler,
sadece yurt içi tüketime yönelik olarak değil; aynı zamanda ihracat için de üretim yapan,
uluslararası düzeyde rekabet gücü olan işletmelerdir.
IPARD destekleri ile bir yandan yerel ekonomiler için önemli katkılar sağlanırken
diğer yandan da üretimin kayıt altına alınması,  kalite standartlarının yükseltilmesi,
girişimciliğin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Ayrıca sosyokültürel açıdan; göçün önlenmesi ve yerel kalkınma dinamiklerinin
harekete geçirilmesi, IPARD desteklerinin ülkemize sağladığı önemli katkılardandır.

Ülkemizin IPARD I ve IPARD II programlarının uygulanmasında gösterdiği başarı ve
kazandığı tecrübelerin ışığı altında sektör paydaşlarının katılımlarıyla hazırlanacak IPARD III
Programı, ülkemizin kırsal alanlarının geleceğe hazırlanmasına daha çok katkı sağlayacak ve
üreten insanlarımızın yanında olmaya devam edecektir.