Daha önce Türkiye’de ilçe olup il olma vaadiyle seçimler sebebi ile il yapılan bir sürü ilçe varmış ama ilken ilçeye dönüştürülen en büyük örnek kırşehir iliymiş. 1954 seçimlerinde Demokrat Partisi tarafından Kırşehir ilken Niğde’ye bağlı bir ilçe haline getirilmiş. Aynı dönemde Malatya’da ilken ortada ikiye bölünüp Malatya’dan iki il elde edilmiş. Biri Malatya diğeri ise Adıyaman. Bu Kırşehir’in ilçeyken ilçe yapılma hikâyesini daha iyi anlamak için senin baş aktörlerinden biri olan Osman Bölükbaşı’yı yakından tanımamız gerekir.
Osman Bölükbaşı Kırşehir milletvekili 1950 seçimlerinden 1960 darbesine kadar Adnan Menderes demokrat parti iktidarının başbakanıdır. Adnan Menderes’in bu dönemde en çok sinirini bozan insanlardan bir tanesi ise Osman Bölükbaşı’dır. Osman Bölükbaşı aslında 1946 yılında Adnan Menderes ile birlikte Demokrat Parti’nin kurucularından bir tanesidir. Fakat 1948 yılında Osman Bölükbaşı Demokrat Parti’nin Cumhuriyet Halk Parti’sine yeteri kadar muhalefet etmediği gerekçesiyle Demokrat Partiden ayrılıp millet partisini kurmuştur.
Osman Bölükbaşı büyük bir toprak sahibinin oğludur. Fransa’da fizik ve matematik eğitimi almış. Aynı zamanda çok güçlü bir hatiptir. Osman Bölükbaşı’nın demokrat partide bulunduğu iki yıl boyunca yaptığı güçlü konuşmalar demokrat partisinin tabanı tarafından da çok sevilmiş ve çok kuvvetli bir hatip olduğunu kanıtlamış. Osman Bölükbaşı yaptığı konuşmalarda fıkralardan ve bilmecelerden Fransa düşünürlerden örneklerden ve atasözlerinden örnekler vererek bir konuşma yapıyor.
“KENDİ KENDİNE MUHALİF”
Osman Bölükbaşı Türk siyasi hayatının gördüğü en güçlü hatiplerden bir tanesidir. Bölükbaşı Düzce mitinginde bir Türkiye rekoruna imza atmış. Düzce mitinginde aralıksız olarak sekiz saat otuz beş dakika konuşmuş. Osman Bölükbaşı sekiz saatlik Düzce mitinginden sonra başka bir mitingde bir buçuk saatlik bir konuşama yapmış.
Gazeteler Osman Bölükbaşı hayatının en kısa konuşmasını yaptı diye haber başlıkları atılmış. Osman Bölükbaşı 1946-1957 yılları arasında tam altı kez tutuklanmış. Hürriyet gazetesi yıllar sonra yaptığı bir haberde Osman Bölükbaşı’nı kendi kendine bile muhalif olarak tanımlamış. 1965’te Bölükbaşı için bunları yazdılar: “ebedi muhalif, her şeye, herkese hatta kendine karşı olan siyasimiz”. Bu konu hakkında birçok konuşma yaptı.
Osman Bölükbaşı bir mitingde iktidar konuşmayı yasakladı, bakışmayı da yasaklamadan önce birbirimize doya doya bakalım diyerek mitinge gelen insanlarla dakikalarca birbirini süzmüş. Bir diğer olayda ise kürsüye yürürken: “muhterem arkadaşlarım sizin hücumunuza uğramaktan büyük bir memnuniyet duyuyorum” demiş. Aynı zamanda kendilerine bağıran milletvekillerine de laf yetiştiriyormuş.
“BÖLÜKBAŞI, MENDERES İÇİN BİR KÂBUS OLDU”
Osman Bölükbaşı MP’nin tek milletvekili olarak Kırşehir’den Meclis’e girmiş. MP’nin bu kentteki oy oranı yüzde 25’miş. İktidar da olan demokrat partinin muhalefetteyken nişanlı tatlı bir kıza benzediğini ama iktidara geldikten sonra bu hale geldiğini söyleyen Bölükbaşı zaten Adnan Menderes’i çok kızdırmaktaymış.
Kızdırmasının sebeplerinden biri demokrat partide rahatsız olan milletvekillerini ayartmasıymış. Fakat Adnan Menderes’in Bölükbaşı’na olan kızgınlığını demokrat parti eski milletvekili gazeteci Cihat Baban şöyle anlattı: “Bölükbaşı, Menderes için kâbus oldu”. Bölükbaşı DP grubunu korkuturdu. Demokrat parti muhalefete karşı iyice sertleşmiş.
Demokrat Parti muhaliflerin neredeyse tamamını komünistlikle suçluyormuş. Milliyetçi muhafazakâr bir çizgide olan millet partisini komünistlikle suçlamak tabii ki akla aykırıymış. O sebeple millet partisi demokrat partisi tarafından irticai faaliyetlerle irticacı olmakla suçlanıyormuş. Oysa aynı dönemde gazeteciler Bölükbaşı için; “ Bölükbaşı içkili gazinolardan çıkmıyor ya da içip içip sarhoş olup şiir yazıyor” gibi suçlamalarda yapıyormuş. Bölükbaşı hem içki içmekle hem de irtica yanlısı olmakla suçlanıyormuş.
“ARAPLARA KIZIP ARABİSTAN’I YAKMAK”
Millet partisi 27 Ocak 1954’te mahkeme tarafından ticari faaliyetler gösterdiği ama bunu gizlediği gerekçesiyle kapatılmıştır. Aradan birkaç gün geçtikten sonra Bölükbaşı gazetelere millet partisinin kapatılmasını şöyle değerlendirmiş. “eski başbakanlardan rahmetli Recep Peker, zamanında Adnan Menderes için ‘ psikopat’ demişti. Bu güzel buluşundan dolayı Recep Peker’in ruhu şad olsun.
Zafer Gazetesi Bölükbaşı’nın Mısır’da bulunan hilafetin üyelerinden Faruk Efendi ile ilişki kurduğunu saltanatın ve hilafetin tekrar Türkiye’ye getirilmesi için çalışmalar yapıldığını iddia etmiş. 10 Şubat 1954’te Bölükbaşı ve arkadaşları Cumhuriyetçi Millet Partisini kurmuşlar. Tamamı Kırşehir’den beş milletvekili çıkarmış. Oyların yüzde 43 buçuğu Bölükbaşı’nın partisine verilmiş. Seçimlerden sonra Kırşehir’i ilçe yapmayı düşündüğü haberleri yayılmış.
Osman Bölükbaşı bu defa gazetecilere şöyle söylemiş; “ Menderes’in derdi benimle bu durum Araplara kızıp Arabistan’ı yakmaya benziyor.” Haziran 1954 yılında Kırşehir’in ilçe yapılması ve Niğde adıyla yeni bir il kurulması amacıyla meclise bir yasa tasarısı verilir. Yasa tasarısı çoğunlukla meclisten kabul edilmiş ve Kırşehir artık ilçe olmuş. Kırşehir’in ilçelerinden bazıları yeni kurulan Nevşehir’e bazıları ise Ankara’ya bağlanmış.
“KIRŞEHİR’İN TEKRAR İL OLMA SERÜVENİ”
“1954 seçimlerinden sonra saçma gerekçelerle Kırşehir’i ilçe yapan Demokrat Parti bu kez 1950 seçimlerinden önce ilçe yaptığı Kırşehir’i il yapmaya karar vermiştir. Meclise yeni bir kanun tasarısı sunmuşlar. Bu kanun tasarısında Kırşehir’in içtimai, sosyal ve tarihsel olarak il olmayı hak ettiği yazıyormuş. 1954 yılında nüfusunun ve yüz ölçümünün çok büyük bir kısmının Nevşehir’e kaptıran Kırşehir, 1957 yılında verilen tekrar il olma yasa tasasıyla büyük bir sevinç yaşamaya başlamış.
Kırşehirliler kutlamalar yapmışlar. Kutlamalar esnasında bir vatandaş şu söylemiş; “ 1954 yılından beri iki tane çocuğum oldu. Nüfus kâğıtlarında Nevşehir yazmasın diye onları nüfusa bile kaydetmedim. Bugünü bekliyordum” demiş. Ertesi gün Kırşehir’in il olması adına tören düzenlenmiş. Adnan Menderes törenlere katılmayıp dört bakanı törene göndermiş”.
“MİLLETVEKİLİ OLDUĞUNU CEZAEVİNDE ÖĞRENMİŞ”
Osman Bölükbaşı törene katılmış. Büyük bir kalabalık onu karşılamış. Kırşehir emniyet müdürü Bölükbaşı’na bu yaptığın kepazelik ”demiş. Osman Bölükbaşı törenin yapılacağı alana girince halk büyük bir tezahürat yapmaya başlamış. Bunun üzerine İçişleri bakanı Namık Gedik alelacele projenin bittiğini ilan edip töreni orada bitirmiş. Törenin ertesi günü savcı Bölükbaşı’nı gözaltına almış. Ama daha sonradan serbest bırakılmış. İtiraz üzerine Bölükbaşı tekrar gözaltına alınmış ve üç hafta sonra serbest bırakılmış.
26 Temmuz’da yeni bir kararla Osman Bölükbaşı gözaltına alınıp tutuklanıp Ankara cezaevine yollanmış. Bölükbaşı tutuklandıktan sonra 1957 seçimlerine yine milletvekili adaylığına girmiş. Milletvekili olduğu Kırşehir’de tutuklu olduğu için bu kez oyların yüzde altmış üçlü bir oy alıp bütün milletvekillerini kazanmış. Milletvekili olduğunu cezaevinde öğrenmiş. Cezaevinde milletvekili yemini etmiş. Dokunulmazlığını kazandığı için hemen serbest bırakılması gerekirken yine de bir ay cezaevinde tutulmuştur. Menderes yedi yıl boyunca Kırşehir’e hiç gitmemiş. Yedi yıl aradan sonra 1960 yılında Kırşehir’e bir ziyaret düzenlemiş. Bu ziyaret sırasında vali belediye başkanlığına Menderes’e Fahri Hemşerilik unvanı verilsin diye belediye başkanına baskı yapmış. Bu durumu mecliste dile getirmiş. Belediye meclisi durumu hiç gündeme bile getirmemiş…
Devamı geliyor…
Van Gazetesi Özel
Sevda Uzunyol
Osman Bölükbaşı Kırşehir milletvekili 1950 seçimlerinden 1960 darbesine kadar Adnan Menderes demokrat parti iktidarının başbakanıdır. Adnan Menderes’in bu dönemde en çok sinirini bozan insanlardan bir tanesi ise Osman Bölükbaşı’dır. Osman Bölükbaşı aslında 1946 yılında Adnan Menderes ile birlikte Demokrat Parti’nin kurucularından bir tanesidir. Fakat 1948 yılında Osman Bölükbaşı Demokrat Parti’nin Cumhuriyet Halk Parti’sine yeteri kadar muhalefet etmediği gerekçesiyle Demokrat Partiden ayrılıp millet partisini kurmuştur.
Osman Bölükbaşı büyük bir toprak sahibinin oğludur. Fransa’da fizik ve matematik eğitimi almış. Aynı zamanda çok güçlü bir hatiptir. Osman Bölükbaşı’nın demokrat partide bulunduğu iki yıl boyunca yaptığı güçlü konuşmalar demokrat partisinin tabanı tarafından da çok sevilmiş ve çok kuvvetli bir hatip olduğunu kanıtlamış. Osman Bölükbaşı yaptığı konuşmalarda fıkralardan ve bilmecelerden Fransa düşünürlerden örneklerden ve atasözlerinden örnekler vererek bir konuşma yapıyor.
“KENDİ KENDİNE MUHALİF”
Osman Bölükbaşı Türk siyasi hayatının gördüğü en güçlü hatiplerden bir tanesidir. Bölükbaşı Düzce mitinginde bir Türkiye rekoruna imza atmış. Düzce mitinginde aralıksız olarak sekiz saat otuz beş dakika konuşmuş. Osman Bölükbaşı sekiz saatlik Düzce mitinginden sonra başka bir mitingde bir buçuk saatlik bir konuşama yapmış.
Gazeteler Osman Bölükbaşı hayatının en kısa konuşmasını yaptı diye haber başlıkları atılmış. Osman Bölükbaşı 1946-1957 yılları arasında tam altı kez tutuklanmış. Hürriyet gazetesi yıllar sonra yaptığı bir haberde Osman Bölükbaşı’nı kendi kendine bile muhalif olarak tanımlamış. 1965’te Bölükbaşı için bunları yazdılar: “ebedi muhalif, her şeye, herkese hatta kendine karşı olan siyasimiz”. Bu konu hakkında birçok konuşma yaptı.
Osman Bölükbaşı bir mitingde iktidar konuşmayı yasakladı, bakışmayı da yasaklamadan önce birbirimize doya doya bakalım diyerek mitinge gelen insanlarla dakikalarca birbirini süzmüş. Bir diğer olayda ise kürsüye yürürken: “muhterem arkadaşlarım sizin hücumunuza uğramaktan büyük bir memnuniyet duyuyorum” demiş. Aynı zamanda kendilerine bağıran milletvekillerine de laf yetiştiriyormuş.
“BÖLÜKBAŞI, MENDERES İÇİN BİR KÂBUS OLDU”
Osman Bölükbaşı MP’nin tek milletvekili olarak Kırşehir’den Meclis’e girmiş. MP’nin bu kentteki oy oranı yüzde 25’miş. İktidar da olan demokrat partinin muhalefetteyken nişanlı tatlı bir kıza benzediğini ama iktidara geldikten sonra bu hale geldiğini söyleyen Bölükbaşı zaten Adnan Menderes’i çok kızdırmaktaymış.
Kızdırmasının sebeplerinden biri demokrat partide rahatsız olan milletvekillerini ayartmasıymış. Fakat Adnan Menderes’in Bölükbaşı’na olan kızgınlığını demokrat parti eski milletvekili gazeteci Cihat Baban şöyle anlattı: “Bölükbaşı, Menderes için kâbus oldu”. Bölükbaşı DP grubunu korkuturdu. Demokrat parti muhalefete karşı iyice sertleşmiş.
Demokrat Parti muhaliflerin neredeyse tamamını komünistlikle suçluyormuş. Milliyetçi muhafazakâr bir çizgide olan millet partisini komünistlikle suçlamak tabii ki akla aykırıymış. O sebeple millet partisi demokrat partisi tarafından irticai faaliyetlerle irticacı olmakla suçlanıyormuş. Oysa aynı dönemde gazeteciler Bölükbaşı için; “ Bölükbaşı içkili gazinolardan çıkmıyor ya da içip içip sarhoş olup şiir yazıyor” gibi suçlamalarda yapıyormuş. Bölükbaşı hem içki içmekle hem de irtica yanlısı olmakla suçlanıyormuş.
“ARAPLARA KIZIP ARABİSTAN’I YAKMAK”
Millet partisi 27 Ocak 1954’te mahkeme tarafından ticari faaliyetler gösterdiği ama bunu gizlediği gerekçesiyle kapatılmıştır. Aradan birkaç gün geçtikten sonra Bölükbaşı gazetelere millet partisinin kapatılmasını şöyle değerlendirmiş. “eski başbakanlardan rahmetli Recep Peker, zamanında Adnan Menderes için ‘ psikopat’ demişti. Bu güzel buluşundan dolayı Recep Peker’in ruhu şad olsun.
Zafer Gazetesi Bölükbaşı’nın Mısır’da bulunan hilafetin üyelerinden Faruk Efendi ile ilişki kurduğunu saltanatın ve hilafetin tekrar Türkiye’ye getirilmesi için çalışmalar yapıldığını iddia etmiş. 10 Şubat 1954’te Bölükbaşı ve arkadaşları Cumhuriyetçi Millet Partisini kurmuşlar. Tamamı Kırşehir’den beş milletvekili çıkarmış. Oyların yüzde 43 buçuğu Bölükbaşı’nın partisine verilmiş. Seçimlerden sonra Kırşehir’i ilçe yapmayı düşündüğü haberleri yayılmış.
Osman Bölükbaşı bu defa gazetecilere şöyle söylemiş; “ Menderes’in derdi benimle bu durum Araplara kızıp Arabistan’ı yakmaya benziyor.” Haziran 1954 yılında Kırşehir’in ilçe yapılması ve Niğde adıyla yeni bir il kurulması amacıyla meclise bir yasa tasarısı verilir. Yasa tasarısı çoğunlukla meclisten kabul edilmiş ve Kırşehir artık ilçe olmuş. Kırşehir’in ilçelerinden bazıları yeni kurulan Nevşehir’e bazıları ise Ankara’ya bağlanmış.
“KIRŞEHİR’İN TEKRAR İL OLMA SERÜVENİ”
“1954 seçimlerinden sonra saçma gerekçelerle Kırşehir’i ilçe yapan Demokrat Parti bu kez 1950 seçimlerinden önce ilçe yaptığı Kırşehir’i il yapmaya karar vermiştir. Meclise yeni bir kanun tasarısı sunmuşlar. Bu kanun tasarısında Kırşehir’in içtimai, sosyal ve tarihsel olarak il olmayı hak ettiği yazıyormuş. 1954 yılında nüfusunun ve yüz ölçümünün çok büyük bir kısmının Nevşehir’e kaptıran Kırşehir, 1957 yılında verilen tekrar il olma yasa tasasıyla büyük bir sevinç yaşamaya başlamış.
Kırşehirliler kutlamalar yapmışlar. Kutlamalar esnasında bir vatandaş şu söylemiş; “ 1954 yılından beri iki tane çocuğum oldu. Nüfus kâğıtlarında Nevşehir yazmasın diye onları nüfusa bile kaydetmedim. Bugünü bekliyordum” demiş. Ertesi gün Kırşehir’in il olması adına tören düzenlenmiş. Adnan Menderes törenlere katılmayıp dört bakanı törene göndermiş”.
“MİLLETVEKİLİ OLDUĞUNU CEZAEVİNDE ÖĞRENMİŞ”
Osman Bölükbaşı törene katılmış. Büyük bir kalabalık onu karşılamış. Kırşehir emniyet müdürü Bölükbaşı’na bu yaptığın kepazelik ”demiş. Osman Bölükbaşı törenin yapılacağı alana girince halk büyük bir tezahürat yapmaya başlamış. Bunun üzerine İçişleri bakanı Namık Gedik alelacele projenin bittiğini ilan edip töreni orada bitirmiş. Törenin ertesi günü savcı Bölükbaşı’nı gözaltına almış. Ama daha sonradan serbest bırakılmış. İtiraz üzerine Bölükbaşı tekrar gözaltına alınmış ve üç hafta sonra serbest bırakılmış.
26 Temmuz’da yeni bir kararla Osman Bölükbaşı gözaltına alınıp tutuklanıp Ankara cezaevine yollanmış. Bölükbaşı tutuklandıktan sonra 1957 seçimlerine yine milletvekili adaylığına girmiş. Milletvekili olduğu Kırşehir’de tutuklu olduğu için bu kez oyların yüzde altmış üçlü bir oy alıp bütün milletvekillerini kazanmış. Milletvekili olduğunu cezaevinde öğrenmiş. Cezaevinde milletvekili yemini etmiş. Dokunulmazlığını kazandığı için hemen serbest bırakılması gerekirken yine de bir ay cezaevinde tutulmuştur. Menderes yedi yıl boyunca Kırşehir’e hiç gitmemiş. Yedi yıl aradan sonra 1960 yılında Kırşehir’e bir ziyaret düzenlemiş. Bu ziyaret sırasında vali belediye başkanlığına Menderes’e Fahri Hemşerilik unvanı verilsin diye belediye başkanına baskı yapmış. Bu durumu mecliste dile getirmiş. Belediye meclisi durumu hiç gündeme bile getirmemiş…
Devamı geliyor…
Van Gazetesi Özel
Sevda Uzunyol