VANLILAR, ÇOCUKLARDA BÖBREK TAŞINA DİKKAT!

Van'da artan Böbrek taşı çocukların sağlıklı bir yaşam sürmesi için ailelerin bilinçlenmesi ve önleyici adımlar atması büyük önem taşıyor.

Böbrek taşları yalnızca yetişkinlerde değil, çocuklarda da görülebilen bir rahatsızlık olarak karşımıza çıkıyor ve görülme sıklığı giderek artıyor. Çocuklarda yaşam kalitesini ciddi şekilde düşüren bu durum, önlem alınmazsa ciddi böbrek problemlerine yol açabiliyor. Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Prof. Dr. Mahmut Çivilibal, çocuklarda böbrek taşlarının nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında önemli bilgiler verdi.

Hareketsizlik ve yanlış beslenme büyük risk

Böbrekler, vücudun zararlı atıklarını süzerken gerekli mineralleri dengede tutan önemli organlardır. Ancak genetik yatkınlık, doğumsal ya da anatomik bozukluklar, idrar yolu enfeksiyonları gibi nedenlerle bu denge bozulabilir. Prof. Dr. Çivilibal, son yıllarda çocuklarda böbrek taşı görülme sıklığının artmasının temel nedenlerini hareketsiz yaşam, beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve teknolojik gelişmelerle daha hassas tanı yöntemlerinin kullanılmasına bağlıyor.

Yetersiz sıvı tüketimi önemli bir etken

Çocuklarda böbrek taşlarının büyük çoğunluğu, kalsiyum, fosfor, okzalat, ürik asit gibi maddelerin artışı ya da sitrat, magnezyum gibi taş oluşumunu önleyen doğal inhibitörlerin düşüklüğünden kaynaklanıyor. Az sıvı alımı, fast food ve işlenmiş gıdaların tüketimi, gereksiz ilaç kullanımı ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları da böbrek taşı oluşumunda rol oynuyor.

Çocukları hazır gıdalardan uzak tutun

Cips, çikolata, çay ve kahve gibi ürünlerin çocukların beslenmesinde yeri olmaması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Çivilibal, bu tür besinlerin taş oluşumuna zemin hazırladığını vurguladı.

Diyet taşın türüne göre planlanmalı

Çocuklarda en sık görülen böbrek taşı türü “kalsiyum okzalat” taşıdır. Bu durumda, potasyumdan zengin, sodyumdan düşük ve yaşa uygun protein diyetleri önerilmektedir. Oksalat içeren ıspanak, çilek, badem, pazı gibi yiyeceklerin tüketiminin sınırlandırılması önemlidir. Ayrıca, ürik asit taşlarında aşırı hayvansal protein tüketiminden kaçınılmalıdır.

İlaç kullanımlarına dikkat

Bazı ilaçların aşırı kullanımı böbrek taşına neden olabilir. D vitamini idrar kalsiyumunu, C vitamini ise oksalat seviyesini artırarak taş oluşumuna yol açabilir. Kortizon, antibiyotikler, idrar söktürücüler ve mide ilaçlarının bilinçsiz kullanımı da risk faktörleri arasındadır.

Tedavide üç temel aşama

Çocuklarda böbrek taşı tedavisi üç aşamada ele alınır:

Acil tedavi: Ağrıların giderilmesi, enfeksiyon tedavisi ve iyi bir hidrasyon sağlanır.
Taşın çıkarılması: ESWL (taş kırma), endoskopik yöntemler veya cerrahi operasyonlar uygulanabilir.
Yeni taş oluşumunu önleme: Bol su tüketimi, tuz kısıtlaması, potasyum içeriği zengin sebze ve meyve tüketimi gibi önlemler alınmalıdır.

Van Haber – Sağlık

"Böbrek taşları toplumda yanlış bilinenin aksine sadece yetişkinlerde değil, çocuklarda da görülebilen bir rahatsızlıktır. Ayrıca görülme sıklığı giderek artmaktadır. Böbrek taşları çocukların yaşam kalitelerini düşürmekle kalmayıp, önlem alınmaması durumunda ciddi böbrek problemlerine yol açabilmektedir. Bu nedenle ilk olarak ailelerin bu konuda bilinçli olmaları önemlidir.    Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Prof. Dr. Mahmut Çivilibal, çocuklarda böbrek taşları ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Hareketsiz ve yanlış beslenen çocuklarda risk artıyor

Böbreklerimizin en önemli görevleri, üre, ürik asit, kreatinin gibi vücudumuzdaki zararlı ve atık maddeleri süzerek, idrar yolu ile atmakla beraber vücudumuz için gerekli olan bazı minerallerin dengede tutulmasını sağlamaktadır. Böbreklerin dengesi farklı nedenlerle bozulduğu zaman özellikle genetik yatkınlık bulunan kişilerde soruna neden olmaktadır. İdrar yollarında kristal oluşan hastalarda böbrek taşları ortaya çıkabilmektedir. Doğumsal veya sonradan gelişen çeşitli anatomik bozukluklar veya idrar yolu enfeksiyonları da böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlamaktadır.

Son yıllarda bebeklik ve çocukluk çağlarında daha sık böbrek taşları görülmesinin iki temel nedeni bulunmaktadır.  Van Haber - Hareketsiz yaşam ve beslenme alışkanlıklarının değişmesi, uygunsuz ilaç kullanımı gibi böbrek taşı oluşumuna neden olan olumsuz koşullar artmaktadır. Bir başka neden ise, teknolojinin gelişmesiyle birlikte son yıllarda ultrason cihazlarının daha yaygın kullanılması ve yeni cihazların çözünürlüklerinin çok yüksek olması nedeniyle önceki yıllarda saptanamayan minik kristallerin ve taşların daha kolay belirlenebilmektedir. 

Az sıvı alımı da önemli bir etken

Çocuklardaki taşların büyük çoğunluğu farklı metabolik bozukluklar sonucu ortaya çıkmaktadır. Kalsiyum, fosfor, okzalat, ürik asit ve sistin gibi mineral veya tuzların idrardaki artışı veya sitrat, magnezyum ve pirofosfat gibi kristalleşmeyi önleyen doğal inhibitörlerin idrar konsantrasyonunun düşüklüğü üriner sistemde taş oluşumuna yol açmaktadır. 

Sıvı alımının az olması, teknolojinin ilerlemesiyle birlikte hareketsiz yaşama alışmak, beslenmede yanlış alışkanlıklar, formül mamaların sık tüketimi, gereksiz vitamin ve ilaç kullanımları, idrar akımını bozan anatomik anormallikler, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve idrarla atılan minerallerin azlığı ve fazlalığı çocuklarda taş oluşumunu artıran nedenler arasında bulunmaktadır. 

Çocuklar hazır gıdalardan uzak tutulmalı

Çocukların cips, kraker, çerez gibi hazır gıdalardan; çikolata, çay, kahve gibi ürünlerden uzak tutulması gerekmektedir. Bu tür yiyecek ve içecekler çocukların beslenmesinde yer aldığı süreçte taş oluşumuna zemin hazırlamaktadır. 

Taşın cinsine göre diyet uygulayın

Böbrek taşı olan çocukların beslenmesi, taşın cinsine veya hastanın idrarındaki mineral bozukluklarına göre belirlenmektedir. Çocuklarda en sık görülen böbrek taşı “kalsiyum okzalat” taşıdır. Potasyumdan zengin, sodyum içeriği düşük ve yaşlarına göre uygunluğu belirlenen farklı protein diyetleri kalsiyum oksalat görülen çocuklara önerilmektedir. Diyetle alınan kalsiyumun kesilmesi yerine oksalat içeren gıdaların azaltılması daha doğru olmaktadır. Ispanak, pazı, bamya, karalahana, maydanoz, çilek, pancar, badem, fıstık, incir, mor üzüm, ahududu, kuru üzüm, çikolata, buğday unu, rüşeym, biber veya soya gibi yiyecekler okzalattan zengin yiyeceklerdir. Bu yiyeceklerin kullanımının sınırlandırılması önerilmektedir. vanhaber - Ürik asit içeren taşları bulunan çocuklar aşırı hayvansal besin tüketmemelidir. 

İlaç kullanımlarına dikkat edin

Bazı ilaçlar taş oluşumunu kolaylaştıran maddelerin idrarla atılımını artırarak böbrek taşlarına neden olmaktadır. Gereksiz veya normalin üzerinde kullanılan D vitaminleri idrar kalsiyum atılımını artırmakta, C vitaminleri ise idrar oksalat atılımını artırarak böbrek taşı oluşumuna yol açabilmekte veya var olan taşların büyümesine neden olabilmektedir. 

Kalsiyum, D vitamini, C vitamini, kortizon, bazı antibiyotikler, idrar söktürücüler ve mide asidini azaltan ilaçlar taş oluşumuna zemin hazırlayabilmektedir. 

Böbrek taşı tedavisinde 3 temel aşama 

Çocuklardaki böbrek taşı tedavisinde üç temel aşama bulunmaktadır. Akut yani ciddi derecede olan problemlerde acil tedaviler uygulanmaktadır. Ağrı giderilmekte, iyi bir hidrasyon sağlanmakta ve varsa üriner enfeksiyon tedavi edilmektedir. Taşı vücuttan uzaklaştırmak için ESWL yani taş kırma, endoskopik yöntemler ve açık cerrahi uygulamalarından destek alınmaktadır. Hastanın hayat konforu için yeni taş oluşumunun engellenmesi gerekmektedir. Bol su tüketimi, kısıtlı tuz kullanılması, potasyum içeriği zengin sebze ve meyve tüketilmesi, aşırı hayvansal proteinin tüketimine dikkat edilmesi ve gerekli hallerde ilaç tedavisi alınması önerilmektedir.”

Kaynak: Fasalis