Bugün yoğun olan gündemimizden çıkıp sizlerle daha önce yanlış bildiğimiz bir konu hakkında konuşmak istiyorum. Ülkece yanlış bir bilgi etrafında sürekli dönüp durmaktayız. Karadeniz bölgesinde yaşayan ya da orda doğup başka bölgelere göç eden ve biraz şiveli konuşan insanların hepsine 'Laz' demekteyiz.
*
Aslen Lazlar, Doğu Kafkasya'dan anayurda gelen topluluklardan oluşmaktadır. Nüfus olarak 150.000-1.000.000 aralığında bir nüfusa sahiptirler. Kendilerine özgü bir dilleri ve kendilerine özgü bir gelenekleri, örf ve adetleri bulunmaktadır. Toplumumuzda bilinen yanlışların temelleri aslında Osmanlı İmparatorluğu zamanında Doğu Karadeniz Bölgesi'nin büyük kısmının Lazistan olarak adlandırılmasından gelmektedir. Bu sebepten dolayı insanlarımız Lazistan olarak adlandırılan bu bölgede yaşayanların hepsinin Laz milleti olduğunu düşünüyor.
*
Bölgesel olarak Doğu Karadeniz Bölgesi'nin doğusunda bulunan Lazlar iki ilimizde yoğunluk göstermektedir. Yaklaşık olarak 500.000 kişi bu dili konuşmaktadır. Bunlar Rize'nin Pazar, Ardeşen, Fındıklı, Çamlıhemşin ilçeleri ile Artvin'in Arhavi, Hopa, Borçka bölümünde yoğunluk göstermektedir. Bir de Gürcistan'ın batısında yaşayan Hıristiyan Lazlar var oradakilere Megrel deniliyor. Köken olarak aynı olmakla birlikte saydığımız ilçelerde konuşulan dillerde de kendi için değişiklikler mevcuttur.
*
Lazlar aynı Türkler, Kürtler, Çerkezler gibi farklı bir millettir ve kendilerine özgü dilleri vardır. Bildiğimiz yanlışlardan bir diğeri de bu noktada başlıyor. Konuşmasında şive ve ağız bulunanları bu milletin içine dahil edebiliyoruz. 'uy' ,'haçan' ,'da' gibi ekleri konuşmasına ekleyen herkesi bu milletin içine dahil etmemizin yanlış anladığımız bir başka noktadır. Bu kelimeler aslına bakacak olursak Laz milletinin pek kullanmadığı kelimelerdendir.
*
'celdum' , 'cittum', 'cezdum' gibi kelimeler de Lazca olarak ifade edilmeyecek kelimlerdir. Bunlar yöresel olarak karadenizin farklı yörelerinde kullanılan ağız çeşitlerinden bazılarıdır. Lazca'da gel, 'moxti' demek. Geldim, 'komofti' demek. Gittim, 'mendafti', gezdim ise 'kogofti.' Gördüğünüz gibi, alakası yok...
*
Fiziksel yapı olarak da Laz milleti Kafkas ırklarının özelliklerini barındırmaktadır. Çoğunlukla açık ten renkli, renkli gözlü, uzun boyu ve ince yapılı bir fiziksel özelliğe sahiptirler.
*
Lazların belli başlı bir diğer özellikleri ise dik başlı, gururlu, pratik zekalı, yaratıcı ve çalışkan olmalarıdır. Yönetilmekten ve emir almaktan hoşlanmazlar. Hareketli, konuşkan, esprili ve çabuk düşünebilen hazırcevap insanlardır. Farklılığa çabuk adapte olurlar. Özgüvenleri yüksektir ve kendileriyle dalga geçerler.
*
Yazımı bir fıkra ile bitirmek istiyorum.
*
Laz'a sormuşlar, "Laz olmasaydın ne olurdun?" diye. Düşünmüş, düşünmüş "Vallahi çok mahcup olurdum" demiş.